Umbono wenguqu: Ukutyala iMithi

Kungentliziyo enzima ukuba sifunde ngokusweleka kukaWangari Muta Maathai.

Unjingalwazi uMaathai wabacebisa ukuba ukutyala imithi kunokuba yimpendulo. Imithi yayiza kuba neenkuni zokupheka, ukutya kwemfuyo nezinto zokubiya; babeza kukhusela iindawo ezihlala amanzi baze bazinzise umhlaba, baphucule ezolimo. Esi yayisisiqalo se-Green Belt Movement (GBM), eyasungulwa ngokusesikweni kwi-1977. I-GBM iye yahlanganisa amakhulu amawaka amabhinqa namadoda ukuba atyale imithi engaphezu kwezigidi ze-47, ukubuyisela indawo eyonakalisiwe kunye nokuphucula umgangatho wobomi babantu. kubuhlwempu.

Njengoko umsebenzi we-GBM wawusanda, uNjingalwazi uMaathai waqaphela ukuba emva kwentlupheko kunye nokutshatyalaliswa kokusingqongileyo kwakukho imiba enzulu yokungabi namandla, ulawulo olubi, kunye nokulahlekelwa kwemilinganiselo eyenze ukuba uluntu lukwazi ukugcina umhlaba kunye nokuphila kwabo, kunye neyona nto yayingcono kwiinkcubeko zabo. Ukutyalwa kwemithi kwaba yindawo yokungena kwi-ajenda enkulu yezentlalo, yezoqoqosho, kunye nezokusingqongileyo.

Ngeminyaka yoo-1980 kunye no-1990 iGreen Belt Movement yazimanya nabanye abaxhasi bedemokhrasi ukuba bacinezele ukuba kupheliswe impatho-mbi yolawulo lobuzwilakhe owayengumongameli waseKenya ngoko uDaniel arap Moi. Unjingalwazi uMaathai waqalisa amaphulo anqumamisa ukwakhiwa kwesakhiwo esiphakamileyo kwi-Uhuru (“Inkululeko”) Park kumbindi wedolophu yaseNairobi, kwaye wayeka ukuhluthwa komhlaba kawonke-wonke kwiHlathi laseKarura, emantla nje kumbindi wesixeko. Kwakhona wancedisa ekukhokeleni umlindo wonyaka wonke noomama bamabanjwa ezobupolitika owaphumela ekukhululweni kwamadoda angama-51 awayebanjwe ngurhulumente.

Ngenxa yezi kunye nezinye iinzame zokubhengezwa, uNjingalwazi Maathai kunye nabasebenzi be-GBM kunye noogxa bakhe babethwa ngokuphindaphindiweyo, bavalelwa entolongweni, baxhatshazwa, kwaye banyeliswa esidlangalaleni ngurhulumente we-Moi. Ukungoyiki nokuzingisa kukaNjingalwazi Maathai kwaphumela ekubeni abe ngomnye wabasetyhini abaziwayo nabahlonelwayo eKenya. Kumazwe ngamazwe, ukwamkelekile ukuwongwa ngokumela kwakhe ngenkalipho amalungelo abantu kunye nemekobume.

Ukuzinikela kukaNjingalwazi Maathai kwiKenya yedemokhrasi akuzange kudodobale. NgoDisemba 2002, kunyulo lokuqala olukhululekileyo nolungenamkhethe kwilizwe lakhe kwisizukulwana, wonyulwa njengeLungu lePalamente yaseTetu, ummandla wovoto okufutshane nalapho akhulele khona. Ngo-2003 uMongameli Mwai Kibaki wonyula uSekela Mphathiswa wezeNdalo kurhulumente omtsha. UNjingalwazi Maathai weza nesicwangciso se-GBM sokuxhotyiswa kwabantu abaphantsi kunye nokuzinikela ekuthatheni inxaxheba, kulawulo oluselubala kuMphathiswa wezokusiNgqongileyo kunye nolawulo lwengxowa-mali yophuhliso lwengingqi yeTetu (CDF). NjengeLungu lePalamente, ugxininise: ukukhuselwa kwamahlathi, ukukhuselwa kwamahlathi, nokubuyiselwa komhlaba owonakeleyo; amalinge emfundo, kubandakanywa inkxaso-mali yokufunda kwabo baziinkedama ngenxa ye-HIV/AIDS; kunye nokufikelela okwandisiweyo kwiingcebiso novavanyo ngokuzithandela (VCT) kunye nesondlo esiphuculweyo kwabo baphila ne-HIV/AIDS.

UNjingalwazi Maathai ushiye emhlabeni abantwana bakhe abathathu—uWaweru, uWanjira, noMuta, kunye nomzukulwana wakhe uRuth Wangari.

Funda ngakumbi kuWangari Muta Maathai: Ubomi bokuQala Apha.