Fesoasoani Lautele e Su'e Fa'afuase'i le Maliu Oak

– Le Associated Press

Faʻasalalau: 10 / 4 / 2010

O le Iunivesite o Kalefonia, Berkeley saienitisi o loʻo talosagaina le fesoasoani a tagata lautele i le sailia o se faʻamaʻi o loʻo faʻaumatia ai laau oak.

Mo le lua tausaga talu ai, o loʻo faʻamoemoe saienitisi i tagata nofoia e aoina faʻataʻitaʻiga o laʻau ma auina atu i le Iunivesite o Forest Pathology and Mycology Laboratory. Ua latou fa'aogaina le fa'amatalaga e fai ai se fa'afanua o lo'o taupulepule ai le sosolo o le oti fa'afuase'i.

O le faʻamaʻi mataʻutia na maua muamua i Mill Valley i le 1995 ma talu mai lena taimi na fasiotia ai le fiasefulu afe o laau i matu o Kalefonia ma saute o Oregon. Ua fuafuaina e saienitisi le faamaʻi, e feaveaʻi e ala i laau toto ma vai, e mafai ona fasiotia ai le 90 pasene o oaks ola ma laau uliuli i Kalefonia i totonu o le 25 tausaga.

O le galuega fa'afanua, fa'atupeina e le US Forest Service, o le taumafaiga muamua lea a le nu'u e fa'afefe ai le oti fa'afuase'i. E tusa ma le 240 tagata auai na aoina mai le silia ma le 1,000 faʻataʻitaʻiga i le tausaga talu ai, o le tala lea a Matteo Garbelotto, o le UC Berkeley forest pathologist ma o le atunuʻu sili ona poto i le maliu faʻafuaseʻi.

"O se vaega lenei o le fofo," o le tala lea a Garbelotto i le San Francisco Chronicle. "Afai tatou te aʻoaʻoina ma aofia ai tagata taʻitoʻatasi e ona fanua, e mafai ona tatou faia se suiga tele."

O le taimi lava e iloa ai se nofoaga ua pisia, e mafai e tagata e ona fale ona aveese laʻau talimalo, lea e mafai ona faʻateleina le ola o le oak e toetoe lava faʻasefulu. O lo’o fa’amalosia fo’i le mamalu o le atunu’u ina ia aua ne’i faia ni galuega tetele e ono fa’alavelaveina ai le palapala ma la’au i le vaitau o timuga ona e mafai ai ona fa’asalalauina le fa’ama’i.

“O nuu taʻitasi e iloa ua mate faʻafuaseʻi i latou i o latou pitonuʻu e tatau ona latou fai mai, 'E sili ona ou faia se mea,' aua o le taimi e te vaʻaia ai ua mate laau, ua tuai tele," o le tala lea a Garbelotto.

Kiliki iinei mo se tusiga atoa i taumafaiga a Berkeley e siaki le Oti Faafuaseʻi Oak.