Umbono Wenguquko: Ukutshala Izihlahla

Kungenhliziyo ebuhlungu ukuthi sifunde ngokudlula emhlabeni kuka-Wangari Muta Maathai.

USolwazi Maathai ubaphakamisele ukuthi ukutshala izihlahla kungaba yimpendulo. Izihlahla zazizoba yizinkuni zokupheka, ukudla kwemfuyo nezinto zokubiyela; babezovikela izindawo ezitholakala emanzini futhi baqinise inhlabathi, bathuthukise ezolimo. Lesi kwaba yisiqalo seGreen Belt Movement (GBM), eyasungulwa ngokusemthethweni ngo-1977. I-GBM kusukela ngaleso sikhathi isihlanganise amakhulu ezinkulungwane zabesifazane namadoda ukuthi batshale izihlahla ezingaphezu kwezigidi ezingu-47, ukubuyisela indawo eyonakele kanye nokwenza ngcono izinga lempilo yabantu. ebumpofu.

Njengoba umsebenzi we-GBM ukhula, uSolwazi Maathai wabona ukuthi ngemuva kobumpofu nokucekelwa phansi kwemvelo kwakunezindaba ezijulile zokuqedwa amandla, ukubusa okubi, kanye nokulahlekelwa izindinganiso ezasiza imiphakathi ukuba ikwazi ukusekela umhlaba nezimpilo zayo, nokuthi yini eyayingcono kakhulu emasikweni ayo. Ukutshalwa kwezihlahla kwaba indawo yokungena ku-ajenda enkulu yezenhlalo, ezomnotho, nezemvelo.

Ngeminyaka yawo-1980 kanye no-1990 iGreen Belt Movement yahlangana nabanye abameli bentando yeningi ukucindezela ukuba kuqedwe ukuhlukunyezwa kombuso wobushiqela kamongameli waseKenya wangaleso sikhathi uDaniel arap Moi. USolwazi Maathai waqala imikhankaso eyamisa ukwakhiwa kwesitezi esikhulu e-Uhuru (“Freedom”) Park enkabeni yedolobha laseNairobi, futhi wamisa ukudliwa komhlaba womphakathi e-Karura Forest, enyakatho nje yenkaba yedolobha. Waphinde wasiza ekuholeni umlindelo wonyaka wonke nomama beziboshwa zezombangazwe okwaphumela enkululekweni yamadoda angu-51 ayegcinwe uhulumeni.

Ngenxa yale mizamo neminye yokumela, uSolwazi Maathai kanye nabasebenzi be-GBM kanye nozakwabo bashaywa kaningi, bagqunywa ejele, bahlukunyezwa, futhi bahlanjalazwa esidlangalaleni umbuso we-Moi. Ukungesabi nokuphikelela kukaSolwazi Maathai kwaholela ekubeni abe ngomunye wabesifazane abaziwayo nabahlonishwa kakhulu eKenya. Emazweni omhlaba, waphinde wahlonishwa ngokumela kwakhe isibindi amalungelo abantu kanye nemvelo.

Ukuzinikela kukaSolwazi Maathai eKenya yentando yeningi akuzange kuntengantenge. NgoZibandlela wezi-2002, okhethweni lokuqala olukhululekile nolungenabulungiswa ezweni lakhe isizukulwane, wakhethwa njengeLungu lePhalamende laseTetu, isifunda esiseduze nalapho akhulela khona. Ngo-2003 uMongameli Mwai Kibaki waqoka iPhini lakhe likaNgqongqoshe Wezemvelo kuhulumeni omusha. USolwazi Maathai ulethe isu le-GBM lokuhlomisa abantu abasemazingeni aphansi kanye nokuzibophezela ekuphatheni okubambekayo, okusobala kuMnyango Wezemvelo kanye nokuphathwa kwesikhwama sokuthuthukiswa kwesifunda saseTetu (CDF). NjengeLungu lePhalamende, ugcizelele: ukutshalwa kabusha kwamahlathi, ukuvikelwa kwamahlathi, nokubuyiselwa komhlaba owonakele; izinhlelo zemfundo, okuhlanganisa nemifundaze yalabo abayizintandane ngenxa ye-HIV/AIDS; kanye nokwandisa ukufinyelela kokwelulekwa nokuhlolwa ngokuzithandela (VCT) kanye nokudla okuthuthukisiwe kwalabo abaphila ne-HIV/AIDS.

USolwazi Maathai ushiye emhlabeni izingane ezintathu—uWaweru, uWanjira, noMuta, nomzukulu wakhe, uRuth Wangari.

Funda kabanzi ku-Wangari Muta Maathai: Impilo Yokuqala lapha.